De Nederlandse landbouw ondervindt steeds vaker hinder van verzilting. Door zeespiegelstijging, bodemdaling en weinig water in rivieren dringt zout water verder het land in. Voor sommige landbouwgebieden betekent dit dat landbouw op langere termijn niet problemen ondervindt. Een mogelijke manier om hiermee om te gaan is zilte landbouw, waarbij gewassen worden verbouwd die tegen zout of brak water kunnen. Eén van de bekendste zouttolerante gewassen is zeekraal.
Zilte landbouw als reactie op verzilting
Zilte landbouw richt zich op het verbouwen van gewassen onder omstandigheden met verhoogd zoutgehalte in bodem. In Nederland komt verzilting vooral voor in kustprovincies zoals Zeeland, Friesland en Zuid-Holland. Zeekraal is een halofyt, wat betekent dat de plant goed groeit in zoute omgevingen. De soort groeit op kwelders en schorren, maar wordt ook steeds vaker commercieel geteeld. Dit gebeurt onder gecontroleerde omstandigheden, waarbij boeren gebruik maken van brak water of zoute reststromen. Hierdoor wordt zoet water bespaard en kan grond die eerder ongeschikt was voor landbouw toch worden gebruikt.
Innovatie in de teelt van zeekraal
In Nederland wordt onderzoek gedaan naar zilte landbouw. Er worden verschillende teeltmethoden getest, zoals het toepassen van druppelirrigatie met brak water, substraatteelt en aquacultuur. De commerciële teelt van zeekraal is nog kleinschalig, maar neemt toe. In verschillende Nederlandse kustgebieden wordt geëxperimenteerd met grotere productievolumes. Hierbij wordt gezocht naar een balans tussen opbrengst, zoutgehalte van de bodem en beschikbaarheid van geschikt irrigatiewater.
Ecologische functies en kustbescherming
Naast landbouw heeft zeekraal ecologische voordelen. De plant draagt bij aan de vorming en stabilisatie van kwelders, doordat het sediment vasthoudt. Hierdoor kunnen kwelders meegroeien met de zeespiegel en wordt de golfslag geremd. In natuurlijke weldergebieden biedt zeekraal bovendien leefgebied aan diverse vogelsoorten en ongewervelden.
Hoewel commerciële teelt meestal plaatsvindt op afgesloten percelen, zou landbouw en natuurherstel ook kunnen worden gecombineerd. Bijvoorbeeld in samenwerking met waterschappen en natuurorganisaties.
Economische perspectieven
De vraag naar zeekraal groeit, zowel in de horeca als in de retail. Het gewas wordt gezien als een duurzaam en lokaal alternatief voor geïmporteerde groenten. Tegelijkertijd heeft zeekraal een korte toeleveringsketen: het wordt lokaal geteeld en snel geoogst. Door de beperkte schaal van productie is de prijs per kilo relatief hoog, maar dit kan veranderen naarmate de teelt efficiënter wordt.
Voor boeren in verzilte gebieden biedt zilte landbouw met zeekraal nieuwe mogelijkheden. Er zijn nog risico’s, bijvoorbeeld door onduidelijkheid over lange termijn opbrengsten. Toch lijken de eerste praktijkervaringen positief.
Tot slot
Zeekraal is een relevant gewas in de context van toenemende verzilting in Nederland. Het is onderdeel van innovatie in de landbouw, waarbij gezocht wordt naar oplossingen voor het veranderende klimaat. Omdat zeekraal weinig zoet water nodig heeft, goed is voor de natuur én bruikbaar is in de landbouw, is het een interessant alternatief voor gebieden waar gewone gewassen het moeilijk hebben.