Zeespiegelstijging heeft twee belangrijke oorzaken. Ten eerste smelten door de opwarming van de aarde de gletsjers en ijskappen, vooral op Groenland en Antarctica. Ten tweede zet het oceaanwater uit doordat het warmer wordt. Dit zijn gevolgen van de uitstoot van broeikasgassen. De zeespiegel stijg enkele millimeters per jaar. Dat lijkt niet veel, maar het heeft grote gevolgen. Ook gaat de zeespiegelstijging steeds sneller.

Wie lopen het meeste risico?

Kuststeden

Veel grote steden liggen aan de kust, zoals Jakarta, New York, Mumbai en Lagos. Deze steden zijn dichtbevolkt en economisch belangrijk. In sommige gevallen zakt de bodem bovendien, bijvoorbeeld door grondwateronttrekking. Daardoor neemt het risico op overstromingen toe. Zonder aanpassingen kunnen delen van deze steden in de toekomst sneller onder water komen te staan.

Laaggelegen eilanden

Eilandstaten zoals de Malediven, Tuvalu en Kiribati liggen slechts enkele meters boven zeeniveau. Als de zeespiegel blijft stijgen, kunnen deze eilanden onbewoonbaar worden. Dit kan leiden tot klimaatmigratie. Inwoners moeten dan hun land verlaten en ergens anders gaan wonen. Dit heeft gevolgen voor hun identiteit, economie en rechten.

Kwetsbare gemeenschappen

Niet iedereen heeft dezelfde middelen om zich aan te passen aan zeespiegelstijging. In veel landen wonen armere mensen in slecht beschermde gebieden langs de kust. Zij hebben vaak geen toegang tot goede infrastructuur of hulp bij overstromingen. Daardoor zijn zij extra kwetsbaar voor schade en verlies van hun woonomgeving.

Wat zijn de gevolgen?

Overstromingen

Stijgende zeespiegels vergroten de kans op overstromingen, vooral bij stormen of springvloed. Dit kan leiden tot schade aan huizen, wegen, havens en andere infrastructuur. In sommige gevallen kunnen gebieden onbewoonbaar worden.

Verzilting van bodem en drinkwater

Zout zeewater kan doordringen in zoetwaterbronnen en landbouwgrond. Dit heet verzilting. Hierdoor wordt het moeilijker om drinkwater te winnen en gewassen te verbouwen. Dit bedreigt voedselzekerheid en volksgezondheid.

Migratie

Als mensen niet langer veilig kunnen wonen in hun huidige omgeving, moeten zij verhuizen. Dit leidt tot binnenlandse of internationale migratie. In sommige gevallen kunnen spanningen tussen groepen ontstaan, vooral als er onvoldoende hulp of middelen zijn om migranten op te vangen.

Economische schade

Toerisme, visserij en vastgoed zijn belangrijke sectoren in kustgebieden. Door zeespiegelstijging kunnen deze sectoren economische verliezen lijden. Dit heeft directe gevolgen voor werkgelegenheid en lokale economieën.

Wat wordt er gedaan?

Technische maatregelen

Veel landen bouwen dijken, stormvloedkeringen en andere waterkeringen om zich te beschermen. In Nederland wordt bijvoorbeeld het Deltaprogramma uitgevoerd, dat bescherming tegen hoog water combineert met ruimtelijke ontwikkeling.

Natuurlijke oplossingen

Natuurlijke systemen zoals mangroves, duinen en moerassen kunnen golfslag dempen en overstromingen verminderen. Het herstel van deze ecosystemen is een kosteneffectieve en duurzame manier van bescherming.

Beleidsmaatregelen

Op internationaal niveau zijn er afspraken over klimaatadaptatie, zoals binnen het Klimaatakkoord van Parijs. Sommige landen ontvangen financiële hulp om zich aan te passen aan de gevolgen van zeespiegelstijging. Toch blijven de verschillen tussen rijke en arme landen groot.

Conclusie

Zeespiegelstijging vormt een directe bedreiging voor miljoenen mensen die aan de kust wonen. De gevolgen zijn fysiek, economisch en sociaal. Hoewel er oplossingen bestaan, zijn deze niet overal even goed toegankelijk. Internationale samenwerking, technische innovatie en rechtvaardig beleid zijn nodig om kwetsbare groepen te beschermen tegen de stijgende zee.